Obiektywy – Wybór obiektywu

W tym dziale znajdizecie Państwo wyjaśnienia parametrów - ogniskowa, jasność obiektywu, krop (crop) odwzorowanie, czyli tak zwana skala odwzorowania, a także parametry i rodzaje obiektywów jak na przykład: obiektywy stałoogniskowe oraz zmiennoogniskowe, obiektywy marko, obiektywy szerokokątne itp. Na dole znajdują się również oznaczenia obiektywów, wybranych poszczególnych firm: Canon Nikon Minolta Sigma Tamron.

Wybór i zakup odpowiedniego dla naszych potrzeb obiektywu może stanowić nie lada problem. Asortyment dostępnych obiektywów jest olbrzymi, a ceny często przekraczają cenę aparatu. Dlatego przy wyborze warto posiadać chociaż podstawową wiedzę na temat obiektywów, aby później się nie zawieść. Zacznijmy może od systematyki obiektywów.

Rodzaje obiektywów

Ogólnie obiektywy możemy podzielić na:

obiektywy szerokokątne – ogniskowa ok. 16mm – 35mm (głównie krajobrazy, architektura i zamknięte pomieszczenia, wszędzie gdzie chcemy objąć duży obszar)
obiektywy standardowe – ogniskowa ok. 50mm
obiektywy długoogniskowe / teleobiektywy – ogniskowa od 80mm w górę (przybliżenia z odległości, wąski kąt)

Wśród nich występują także specyficzne typy np:

obiektywy makro (Szczegóły w techniki/makrofotografia)
obiektywy portretowe
obiektywy typu "rybie oko" (celowo powodują kuliste zniekształcenie obrazu, bardzo szeroki kąt widzenia i bardzo krótkie ogniskowe)
obiektywy kitowe (kity) (sprzedawane w zestawie z aparatem – body)
obiektywy w aparatach kompaktowych
obiektywy z lustrzanek analogowych (np. obiektywy na gwint M42, które po zamontowaniu odpowiedniej przejściówki świetnie nadają się do fotografii cyfrowej)

Istnieje także podział na obiektywy stałoogniskowe i zmiennoogniskowe. Te pierwsze to obiektywy z ustaloną, niezmienną długością ogniskowej. Z kolei obiektywy zmiennoogniskowe to te, których długość ogniskowej możemy regulować w dostępnym dla konkretnego obiektywu zakresie. Obiektywy zmiennoogniskowe określane są często mianem zoom'ów.

Ogniskowa

Ogniskowa – kąt widzenia obiektywu - z technicznego punktu widzenia jest to odległość między ogniskiem układu optycznego, a głównym punktem układu optycznego, czyli odległość soczewki skupiającej światło i punktu skupienia promieni światła padających z tej soczewki. Inaczej mówiąc jest to odległość pomiędzy środkiem optycznym, a matrycą w aparacie cyfrowym lub filmem w aparacie analogowym.

Ogniskowa jest jednym z podstawowych parametrów określających obiektyw. W praktyce wygląda to następująco – obiektyw szerokokątny (z krótką ogniskową) skupia ognisko układu optycznego blisko matrycy/filmu, co zapewnia szeroki kąt widzenia. Odwrotnie jest w przypadku teleobiektywu, który posiada długą ogniskową, przez co jego kąt widzenia jest niewielki. Z ogniskową wiąże się także "przybliżenie" obiektywu, co obrazuje poniższy rysunek.

Ogniskowa, a kąt widzenia obiektywu

Jak widać na zdjęciu: im dłuższa ogniskowa, tym węższy kąt widzenia, a co za tym idzie większe "przybliżenie".

Ogniskowa wiąże się również z pojęciem tak zwanego zoom'u, którym dysponują tylko obiektywy zmiennoogniskowe. Zoom polega na regulacji zakresu ogniskowej. Teoretycznie maksymalna długość ogniskowej obiektywu podzielona przez minimalną powinna dać nam wartość zoom'u danego obiektywu. Czyli np. obiektywy o ogniskowej 35-70mm i 70-140mm miałyby ten sam zoom x2. Jednak kąty widzenia, a więc i "przybliżenie" byłby całkiem rożne. Poza tym od ogniskowej zależy także długość obiektywu – obiektywy z długą ogniskowa mają zwykle większe rozmiary.
Więcej na temat: Zoom.

Jasność obiektywu

To kolejny bardzo istotny element określający obiektywy. Jasność obiektywu informuje nas, jaką ilość światła przepuszcza obiektyw do komory aparatu fotograficznego. Jasność obiektywów podawana jest w postaci x lub f/x, gdzie x reprezentuje najmniejszą wartość przysłony, czyli maksymalny otwór, kiedy to do aparatu dociera największa ilość światła. Technicznie jasność obiektywu zależy również od ogniskowej. Wprawdzie istnieją obiektywy, które bez względu na długość ogniskowej mają stałą jasność np. 2.8. Są to bardzo profesjonalne obiektywy o niebagatelnych cenach. Zwykle jednak jasność obiektywu stanowi stosunek ogniskowej do średnicy otworu powstałego przy maksymalnym otwarciu przysłony.

Na przykład jakiś popularny obiektyw 18-55:

przy ogniskowej 18 ma jasność 3.5
przy ogniskowej 55 ma jasność 5.6

Czyli obiektyw ten do najjaśniejszych nie należy.

Ogólnie rzecz ujmując – im niższa wartość podawana przez producenta, tym obiektyw jest jaśniejszy. Im jest jaśniejszy obiektyw, tym lepszy i zazwyczaj droższy. Stosując jaśniejszy obiektyw możemy sobie pozwolić na krótszy czas naświetlania potrzebny do prawidłowego naświetlenia zdjęcia. Jest to szczególnie ważne przy obiektywach tele, które zwykle są używane przez zawodowców do robienia szybkich zdjęć np. sportowych, reporterskich. Dobre jasne tele to podstawowy atrybut paparazzi.

Odwzorowanie

Skala odwzorowania to bardzo istotny czynnik przy fotografii makro. Podawana jest przez producentów za pomocą dwóch liczb np. 1:1, 1:2, 1:3 itp. Ukazują one stosunek rzeczywistych wymiarów przedmiotu do wielkość uzyskanej w aparacie (nie piszę na zdjęciu, bo można je wywołać w różnych formatach). Tak więc fotografując obiekt o długości 6 cm obiektywem makro ze skalą odwzorowania 1:2, jego obraz będzie miał wielkość 3cm. Jeżeli to samo zrobimy obiektywem o skali odwzorowania 1:1, obraz obiektu będzie miał 6cm. Istnieją obiektywy do makrofotografii, gdzie skala odwzorowania może być większa niż 1:1, na przykład ze skalą 2:1, 3:1. Standardowe obiektywy są zwykle wyposażone w tryb makro, ale w tym przypadku skala odwzorowania zwykle jest znacznie mniejsza niż 1:1.

Krop ( Crop )

Krop (Crop) nie jest parametrem określającym obiektyw, jednak warto go wziąć pod uwagę przy zakupie obiektywu. W uproszczeniu określa on różnicę między kątem widzenia obiektywu przy matrycy z naszego aparatu, a kątem przy matrycy pełnoklatkowej, czyli matrycy odpowiadającej rozmiarem klatce filmu małoobrazkowego 35mm. Taką pełnoklatkową matrycę posiada np. Canon 5D, czy 1Ds Mark II. Tańsze lustrzanki raczej posiadają mniejsze matryce.

Załóżmy, że obiektyw przy ogniskowej 50mm ma określony kąt widzenia przy lustrzance z matrycą pełnoklatkową (bodajże 47°). W przypadku lustrzanki z mniejszą matrycą kąt ten będzie węższy. Aby określić tą różnicę musimy znać współczynnik (krop), będący ilorazem przekątnej matrycy pełnoklatkowej i naszej matrycy.
W Canonie 300/350/400d oraz 10/20/30d wyniesie on 1,6. Tak więc mnożąc nasze 50mm razy 1,6 otrzymamy ekwiwalent ogniskowej 80mm.
W przypadku Nikona d40/50/70/80/200 wyniesie x1,5, Pentax i Sony również x1,5, a Olympus już x2. Tak więc w przypadku Olympusa z ogniskowej 50mm otrzymamy ekwiwalent 100mm.

Z kolei w aparatach kompaktowych stosowane są znacznie mniejsze matryce, co oznacza znacznie większy współczynnik kropa. Dlatego ogniskową obiektywu w aparacie kompaktowym musimy pomnożyć przez znacznie większą wartość. Obiektywy w kompaktach zwykle też są niewielkich rozmiarów. Na przykład aparat kompaktowy z matrycą 1/2,5" i obiektywem o ogniskowej 4,6 - 17,3 mm daje nam w efekcie ekwiwalent ogniskowej 28 - 105 mm dla matrycy/klatki filmu 35mm. Nie można porównywać samych ogniskowych obiektywów z aparatów kompaktowych z ogniskowymi obiektywów z lustrzanek. Dlatego też zwykle producenci i sklepy internetowe podają oprócz ogniskowej samego obiektywu, ekwiwalent ogniskowej dla klatki filmu małoobrazkowego 35mm.

Obiektywy - Oznaczenia obiektywów

Obiektywy Canon

Obiektywy Nikon - Nikkor

Obiektywy Mionlta

Obiektywy Sigma

Obiektywy Tamron

do góry